Straatnamen van voor 1950

Straatnamen van voor 1950

Tot 1950 had Pijnacker slechts een beperkt aantal (31) straten zoals de Ackersdijkseweg, Adam Pijnackerstraat, van Brachtstraat, Delftsestraatweg, Emmapark, Emmastraat, Hesselt van Dinterlaan, Julianalaan, Katwijkerlaan, Kerkweg, Koningshof, Monnikenweg, Nieuwkoopseweg, Noordkae, Noordweg, Oostlaan, Overgauwseweg, Prins Hendrikstraat, Rijskade, Schimmelpenninck van der Oyeweg, Sophiastraat, Stationsstraat,

Uitpad, Vlielandseweg, Westlaan, Wethouder van de Vaartlaan, Wilgenweg, Wilhelminasingel, Willem van Windenstraat, Willem de Zwijgerlaan, Zuiderstraat en Zuidweg.

Geschiedenis en verklaring van de straatnamen van voor 1950:

De toegevoegde datum is (voor zover bekend) de datum van het raadsbesluit waarin de straatnaam werd toegekend, gevolgd door de Wijk waarin het grootste gedeelte van de straat is gelegen.

 Adam Pijnackerstraat (Centrum)

De straat werd in het verleden veelal het Berenlaantje genoemd. De beren (varkens van het mannelijk geslacht) waren van Kees Schuring, die met zijn zuster Cornelia, in de wandeling Kneel genaamd, een schamel boerderijtje bewoonde op de hoek van de Kerkweg.

De Adam Pijnackerstraat is vernoemd naar de schilder van mediterrane landschappen Adam Pijnacker (1620/22-1673). Met Pijnacker heeft deze man weinig van doen gehad want hij werd waarschijnlijk in Schiedam geboren en werkte voornamelijk in Delft en Amsterdam. Zijn vader Cristiaan van Kerckhove is wel geboren in Pijnacker. Toen zijn vader verhuisde naar Schiedam werd daar de achternaam Pijnacker gebruikt omdat hij uit Pijnacker kwam. De oom van Adam, Cornelis Pijnacker (1570-1645), een bekende diplomaat, cartograaf en hoogleraar is ook in Pijnacker geboren.

 Adam Pijnackerhof (Centrum)

Aan het einde van de Adam Pijnackerstraat was destijds het touringcarbedrijf van B.F. van der Meer gevestigd. Toen dit bedrijf verhuisd is naar Voorburg werd de hal nog enige tijd gebruik als opslagplaats. Na de sloop van de hal werd een aantal appartementen gebouwd. Het ontstane hofje werd naar de kunstschilder Adam Pijnacker vernoemd.

Beatrixstraat Rbsl. 12 augustus 1948 (Centrum)

Vernoemd naar leden van het koninklijk huis.

 Boezemweg Rbsl. 1 oktober 1956 (Oost)

Loopt van de Vlielandseweg naar Industrieterrein De Boezem. Voor die tijd werd deze weg Onderweg (bij de Vlielandseweg) genoemd. Bij de Onderweg was in de historie de polderboezem.

Van Brachtstraat (Centrum)

De gemeentearchitect Ph. Steynis heeft het plan ontworpen voor de bouw van 15 woningen in de van Brachtstraat. De straat was eerder door de aannemer naar zichzelf ‘Van der Burgstraat’ genoemd. Deze aannemer had zelfs het straatnaambordje al op laten hangen. Dit stuitte op bezwaren bij het college van B&W en de gemeenteraad. De toenmalige burgemeester van den Helm kwam toen met de naam Van Bracht naar voren. Een dichter uit de 17^e eeuw die ooit enige tijd in Pijnacker had gewoond, maar van wie niemand, behalve voornoemde burgemeester, ooit had gehoord. Na onderzoek is gebleken dat Van Bracht inderdaad in Pijnacker is geboren maar zich later in Dordrecht heeft gevestigd. Deze Van Bracht had daar geen goede naam. In een aantal spotdichten werd hij een schijnheilige wellusteling genoemd.

Delftsestraatweg (West)

Het is niet eenvoudig om oude straatnamen te veranderen. Men spreekt in Delfgauw nog steeds over de Schoolkade, terwijl deze kade al lang Delftsestraatweg heet. Het gedeelte van de Delftsestraatweg van Pijnacker naar de S-bocht in Delfgauw had eerst de naam Pijnackerseweg.

Deze weg werd in de Franse tijd van Pijnacker naar Delft aangelegd. Uit de Stads en dorpsbeschrijving van Van der Aa maken wij op dat dit een goed gepuinde weg betrof. Maar rond 1915 was het nog steeds onmogelijk om over deze weg per fiets zonder lekke banden Delft te bereiken.

Emmapark Rbsl. 15 mei 1936 (Centrum)

Aansluitend bij de reeds bestaande Emmastraat genoemd naar Koningin Emma (1858–1934), Prinses van Oranje-Nassau, Prinses van Waldeck-Pyrmont. Zij was de echtgenote van koning Willem III en koningin-regentes der Nederlanden van 1890 tot 1898. Als regentes nam zij het koninklijk gezag waar totdat haar dochter Wilhelmina gekroond werd.

 Emmastraat Rbsl. 15 mei 1936 (Centrum)

Genoemd naar Koningin Emma (1858 – 1934). Op voorstel van de toenmalige burgemeester Hesselt van Dinter zijn de eerste 13 woningen aan de Emmastraat tot stand gekomen. De straat heette oorspronkelijk Kroonstraat, omdat er een groentezouterij van die naam was gevestigd. In 1919 werden er plannen gemaakt voor het bouwen van 12 volkswoningen, gelegen tegenover de al gereed gekomen 13 woningen. Deze plannen werden afgekeurd door de gemeenteraad wegens de hoogte van de huren van f 4.40 en f 4.80 per week. Uiteindelijk werd in augustus 1920 met de bouw gestart. De oplevering vond plaats in 1921. De huizen werden in 2010 gesloopt en vervangen door nieuwbouwwoningen.

 Mr. Dr. Van der Helmlaan (Noord)

Burgemeester van Pijnacker van 1935-1949.

 Hesselt van Dinterlaan (Noord)

Genoemd naar Jhr. Jacob Hesselt van Dinter, burgemeester van 1857 tot 1896 en zijn zoon, Jhr. Johan Hesselt van Dinter die, ook van Pijnacker,  burgemeester was van 1897 tot 1935.

 Julianalaan Rbsl. 13 november 1939 (Centrum)

Vernoemd naar Juliana Louise Emma Marie Wilhelmina van Oranje-Nassau (1909 –2004). Zij was koningin der Nederlanden van 4 september 1948 tot en met 30 april 1980. Zij had onder andere de titels prinses der Nederlanden, prinses van Oranje-Nassau, hertogin van Mecklenburg en prinses van Lippe-Biesterfeld. Juliana was getrouwd met prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld. Overigens werd de naam Julianalaan in de oorlog door de Duitse bezetter verboden en heeft het gemeentebestuur de naam vanaf juni 1942 tijdelijk gewijzigd in ‘Juliana van Stolberglaan’.

 Katwijkerlaan (Oost)

Deze buurt heeft vermoedelijk zijn naam te danken aan de volksstam de Catten, een onderdeel van de Batavieren die 100 jaar voor Christus in ons land arriveerden. We kunnen dit ook afleiden uit de namen Katwijk-binnen, Katwijk aan Zee, Kattendrecht (nu Katendrecht), de Kattenpolder bij Zevenhuizen, Kattenbroek bij Woerden en niet te vergeten ons eigen Kattik en Keulen, zoals het door velen verbasterd wordt.

 Kerkweg (Centrum)

De belangrijkste buurt in Pijnackers verleden, het eigenlijke dorp, werd in het verleden ‘An de Kerck’ genoemd, hoewel we ook de naam Dorpsstraat tegenkomen. De weg is genoemd naar de kerk aan het einde van de weg. De oorspronkelijke katholieke kerk stamt uit de tijd van de stichting van ons dorp. De eerste toren werd gebouwd rond 1230 en was oorspronkelijk slechts 14 meter hoog. Ongeveer 200 jaar later bouwde men er 11 meter op. Waarschijnlijk om de scheefstand op te heffen werd de tweede helft er met een knik opgebouwd.

De laatste jaren voor de tweede wereldoorlog begon de toren steeds verder over te hellen. Pogingen om de verzakking op te stoppen mochten niet baten en in de nacht van 17 op 18 april 1940 stortte de toren in. De historische luidklok Barbara uit 1434 werd gered en is later in de nieuwe toren weer opgehangen. In 2000 is een getrouwe kopie van de toren ervoor in de plaats gekomen. Uit onderzoek in 1999 is gebleken dat de kerk zelf 3 a 4 keer is herbouwd. In de reformatie is de kerk overgegaan naar de hervormden. De huidige kerk stamt uit 1892.

Klapwijkseweg

De naam Klapwijk komt reeds voor in een charter van 1553 over de verkoop van 14 hont land van de Munnckhoeve , gelegen op de Hoogh ten W begrensd door de Clapwijkseweg. Het verhaal gaat dat de naam is ontleend aan de klaphekjes die er waren toen er turf in de polder gestoken werd. Maar dit is een fabeltje want de naam Klapwijkseweg bestond al 2 eeuwen voordat er turf gestoken werd.

De Klapwijkseweg werd bij de bouw van de nieuwe wijken Klapwijk en Tolhek verlegd. De eeuwenoude smalle landweg liep eerst vlak langs de sloot langs de spoorbaan vanaf het begin bij de kruising met de Oostlaan naar Berkel tot aan de Meerweg en de Ruivense vaart waar een schutsluis heeft gelegen.

 Klapwijkselaantje

Het Klapwijkselaantje liep vanaf de Klapwijkseweg over de spoorbaan nabij het vroegere station Berkel naar de Polderweg. Bij de aanleg van de N470 in 2001 werd de bebouwing (huizen en supermarkt) gesloopt en is de weg verdwenen.

 Klein Koningshof

 Koningshof, het ouwe durp of het Achterom,

Dit is de omgeving van de Nederlands Hervormde Kerk, waar vele inwoners met goede of slechte reputatie hun leven hebben doorgebracht. Wij denken aan de Koperen, Geertje Bui en niet te vergeten Engeltje van der Vlies.

Daar zou in het verleden het Huis Kerkhoven hebben gelegen tegenover de toren van de Nederlands Hervormde Kerk. In het Aardrijkskundig Woordenboek van Van der Aa (1847) staat de volgende beschrijving:

Kerkhoven, voormalig adellijk huis in Delfland, provincie Zuid-Holland, 2 ½ uur zuidoost van ’s Gravenhage en 1 uur oost van Delft, gemeente Pijnacker. Ter plaatse, waar het gestaan heeft, ziet men thans een boerenwoning, Koningshof no. 18 en 18a. Het wapen van dit oudadellijk huis bestond uit een veld van goud met drie vogelen van sabel (=zwart). Het dorp, hetwelk aan de regterhand van den weg van Delft ligt en daarom gezegd wordt dat de kerk landwaarts gelegen is, is niet groot, maar vrijwel bebouwd: de plaats waar de kerk staat, is slechts eene onaanzienlijke buurt, voor vele jaren plagt tegenover het kerkhof een gebouw te staan, hetwelk naar zijn ligging Kerkhoven werd genaamd, voerende afkomelingen van den eigenaar niet alleen de naam, maar ook het wapen van het huis. Van dit gebouw was reeds in den jare 1681 niets meer overig dan eene boerenwoning.

Monnikenweg Rbsl. 1 oktober 1956

De Monnikenweg loopt van de Klapwijkseweg naar het tuinbouwgebied Molenlaan en Strikkade. In de volksmond heeft deze weg verschillende namen gehad. De Laan van Hannes Verburg, de familie Verburg heeft daar enige generaties gewoond, het is de oudste naam die wij ons herinneren. De weg liep toen dood tot aan de boerderij.

De Monnikenweg werd door veel bewoners Korea genoemd. Deze bijnaam is te danken aan het feit dat de hier gevestigde tuinbouwbedrijven tot stand kwamen toen de oorlog tussen Noord en Zuid-Korea de economie in ons land sterk beïnvloedde. De naam Monnikenweg komt van de Monniken die in de historie de grond in het gebied bewerkten. De weg is doorgetrokken tot aan de Molenlaan en de Strikkade toen daar in de jaren 1950/1960 een nieuw tuinbouwgebied werd aangelegd.

 Nieuwkoopseweg

De Nieuwkoopseweg wordt nog steeds verbasterd tot Noukoop, een naam die ook op oude kaarten voorkomt.

 Noordeindseweg (Delfgauw)

 Noordkade

De Noordkade richting Dobbeplas en Delftse Hout heette oorspronkelijk Noortkae. Men vond het niet zo’n goed idee deze oude naam nieuw leven in te blazen. Waar de Noortkae zijn naam aan te danken heeft, is onbekend. Het laat zich raden… De oorspronkelijke naam van het Virulypad is Noordkae. Het lijkt veel op stuivertje wisselen.

Noordweg (Noord)

Komt al voor op kaarten van 1600 en ouder. Ook wel Noord ende genoemd.

Oostlaan (Centrum)

Pijnacker had in het verleden 4 kwartieren: De kerk van Pijnacker (het Oude Dorp), Catwyck, Nytcoop en Delve (Laanvaart). Op oude kaarten zien we dat de Oostlaan ‘Laan’ genoemd wordt en ook wel Laan Boompjes. De kruising Oostlaan-Westlaan en Noordweg-Kerkweg heette het Laankwartier, ook wel de Laenwijyk. Ten oosten van het Laankwartier werd de Laan in Oostlaan omgedoopt.

Tot 1930 werd deze laan gemarkeerd door zware iepen, die in eerste instantie door de iepziekte, maar later voor een wegverbreding moesten worden gekapt.

Overgauwseweg.

Komt al voor op kaarten van 1600.

Post van der Burgstraat Rbsl. 23 maart 1936 (Delfgauw oude centrum)

Genoemd naar de eigenaar van de grond die Post en de aannemer van der Burg heette. Bestond al eerder, maar werd in 1936 opnieuw bevestigd.

 Prins Hendrikstraat (Centrum)

Prins Hendrik (1876 – 1934), Hertog van Mecklenburg was sinds 1901 Prins der Nederlanden, de echtgenoot van koningin Wilhelmina der Nederlanden en de vader van koningin Juliana.

Raadhuisplein Rbsl. 1 oktober 1956 (Centrum)

Ligt tussen Emmapark en Oostlaan. Het meest centrale plein binnen de kern Pijnacker. Genoemd naar de raadsvergaderingen die hier werden gehouden in het nieuwgebouwde gemeentehuis.

Rijskade

 Saaymans Vaderplein Rbsl. 12 augustus 1948 (Delfgauw oude centrum)

Vernoemd naar de laatste burgemeester van de gemeente Vrijenban

 Schimmelpenninck van der Oyeweg Rbsl. 12 augustus 1948 (West)

Een aantal straatnamen in Delfgauw kent een hele geschiedenis. Wat nu de Schimmelpenninck van der Oyeweg is, heette eerst Zuideinde en later Vrijenbanstraat.  De naam Vrijenban is een heel oude naam. Precies weten we dit niet, maar op oude kaarten en in geschriften komt de naam al voor. Van de vrijen ban horen we voor het eerst tussen de jaren 1212 en 1214. De Vrije Ban omvatte een reeks verspreid liggende stukken grond. Men vindt o.a. een stuk grond in Papsou, een stuk grond aan weerszijden van de Delf (Schie), en een stuk op de grens van Rijswijk en Nootdorp. Vroeger was veel grond in bezit van een Graaf die ze weer aan boeren te leen gaf. Deze stukken land werden de Hof van Delft genoemd, omdat ze behoorden aan het Hof dat in Delft gelegen was. Daarnaast waren er ook gronden die in het bezit waren van mensen die zich in de nabijheid gevestigd hadden. Deze bezitters waren vrij van het werk dat de anderen voor de Graaf moesten verrichten. Hiermee is het woord Vrijen verklaard. Het woord ‘ban’ betekent in dit verband rechtsgebied. Zo ontstond de naam Vrijenban. In 1921 werd de gemeente Vrijenban opgeheven en gedeeltelijk bij Delft en de rest bij Pijnacker gevoegd.

Met het doortrekken van de weg moesten er diverse landbouwgronden worden aangekocht. De eigenaar van deze gronden wilde alleen tot verkoop overgaan, als zijn naam aan de nieuwe straat werd verbonden en zo kwam er de naam Schimmelpenninck van der Oyeweg uitrollen.

 Sophiastraat (Centrum)

De Sophiastraat heette eerst Emmadwarsstraat. Een aantal bewoners vond dit geen goede naam. Men wilde niet in een dwarsstraat wonen. Daardoor werd deze straat omgedoopt in Sophiastraat.

Koningin Sophie Frederika Mathilde (1818-1877), prinses van Württemberg, was als eerste echtgenote van koning Willem III van 1849 tot haar overlijden in 1877 koningin der Nederlanden.

Spaerwoude Rbsl. januari 1974 (Centrum)

De naam komt van een buitenplaats. Op een oude kaart van Kruikius uit 1712 komt bijna op dezelfde plek de buitenplaats met de naam Spaerwoude voor met stal en koepel. Dit buiten werd bewoond door gemeenteraadslid Cornelis van Buijsen. Hij was een rijk man die veel gronden bezat b.v. de plas van Van Buijsen. De gemeenteraad besloot de weg naast het huis van dokter Van der Horst niet te vernoemen naar de heer Van Buijsen maar haar de historische naam Spaerwoude te geven.

 Stationsstraat (Centrum)

Eén van de eerste straten in het centrum van Pijnacker was de Stationsstraat. Deze straat heette eerst Schoolstraat en daar er maar één straat was ook wel ‘Straat’ genoemd. Eigenlijk niet veel meer dan een looppad. Toen in 1908 de spoorlijn werd aangelegd ontstond de behoefte om het station rechtstreeks te kunnen bereiken vanaf de Kerkweg, want je kwam er niet zonder vuile voeten te krijgen. Zo ontstond de Stationsstraat, waar ook weldra de eerste hervormde school werd gebouwd. Verder kwamen er veel woonhuizen, waarvan een groot aantal later tot winkels werd verbouwd.

Het Uitpad

Het Uitpad werd ook wel de ‘Renteniersgracht’ genoemd, omdat daar ooit één rentenier had gewoond. Nadat de Laanvaart was gedempt werd het uitpad gezien als de zuidzijde van de Westlaan. Met het besluit van 15 augustus 1974 werd het uitpad als vervallen beschouwd.

 Vlielandseweg

Vlieland was een buurtschap in de gemeente Pijnacker-Nootdorp in de provincie Zuid-Holland. Het ligt bij het dorp Pijnacker en valt formeel onder die plaats. Het buurtschap Vlieland wordt om onderscheiding te maken met het Waddeneiland Vlieland ook wel als koosnaam Vlieland-Nootdorp of Klein-Vlieland genoemd. De plaats wordt al genoemd in 1866 als Vlieland. De naam komt niet van het Waddeneiland maar komt waarschijnlijk van het samenvoeging Vliet en land, waarbij de t is verdwenen. Klein Vlieland is ook één van de straten van Vlieland. Het is in de zestiger jaren van de twintigste eeuw door de gemeente officieel als ‘Klein Vlieland’ benoemd. Voordien was het een deel van de Vlielandseweg en letterlijk een eilandje (2 ha; van alle kanten een sloot; later is één van de sloten gedempt). Een toenmalige bewoner heeft in onderhandeling met de gemeente de straatnaam ‘Klein Vlieland’ weten te bewerkstelligen. Het straatje naast Klein Vlieland gelegen, Achillesstraatje geheten, heeft overigens nog steeds Vlielandseweg als naam. De eigenaar van de woningen op deze plek heette Achilles.

Vreedestraat Rbsl. 12 augustus 1948 (Delfgauw oude centrum)

Vernoemd naar voorlaatste burgemeester van de voormalige gemeente Vrijenban.

Westlaan Zie Oostlaan

 Wethouder van der Vaartlaan Rbsl. 6 september 1949 (Centrum)

Cornelis Marinus van der Vaart was wethouder in Pijnacker van 1939 tot 1949.

Wilgenweg

De naam is vermoedelijk ontleend aan de wilgen die langs deze weg groeiden. Aan deze weg staan een tiental huizen die gebouwd zijn door de firma Schotte in een tijd dat er niet veel werk was.

Wilhelminasingel Rbsl. 12 augustus 1948 (Zuid)

Wilhelmina Helena Pauline Maria (1880 –1962), Prinses der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau en Hertogin van Mecklenburg (1901-1962), was van 1898 tot 1948 koningin der Nederlanden en regeerde onder de naam Wilhelmina. Zij trouwde met haar achterneef Hendrik van Mecklenburg-Schwerin. Uit dit huwelijk werd één dochter geboren: Juliana.

Willem de Zwijgerlaan

Deze laan is vernoemd naar Prins Willem van Oranje, graaf van Nassau, bijgenaamd de Zwijger. Geboren in Dillenburg in 1533 en in Delft in 1584 lafhartig vermoord in het Prinsenhof.

 van Windenstraat (Centrum)

Een zijstraat van de Kerkweg heet W. van Windenstraat. Wilhelmus Cornelis van Winden (1756-1832) was omstreeks 1800 schepen (wethouder) in Pijnacker. Bij de behandeling in de gemeenteraad in 1958 van het voorstel om W.C. van Winden te vernoemen werd door J.P. Lalleman opgemerkt dat W.C. toch echt niet kon en is de C. komen te vervallen.

Zuideindseweg

 Zuiderstraat

De Zuiderstraat was ooit de meest zuidelijke straat van Pijnacker. In de volksmond heette het de ‘Rooie Pannenbuurt’. De huizen werden destijds gebouwd voor de arbeiders die werkten aan de bouw van de huizen langs de Westlaan

Zuidweg

Achter het Koningshof (Het Achterom) ligt het Bezuien, officieel de Zuidweg.